Czarne dziury, początek a nie koniec? Uczeni proponują nowe rewolucyjne podejście
14 marca 2025, 16:05Czarne dziury od dziesięcioleci fascynują naukowców, pisarzy i zwykłych zjadaczy chleba. Zgodnie z ogólną teorią względności Einsteina, wszystko, co dostaje się do czarnej dziury opada do jej centrum i zostaje tam zniszczone przez gigantyczną grawitację. Centrum to, zwane osobliwością, to nieskończenie mały punkt, w którym przyspieszenie grawitacyjne jest nieskończone. Tam skupia się cała materia czarnej dziury.
Nic nie przebije natury
13 czerwca 2008, 11:18Możliwości nauki są coraz większe. Latamy na Księżyc, rozwiązujemy kolejne zagadki wszechświata, tworzymy urządzenia, które wyświetlają coraz bardziej przypominające oryginał obrazy natury. Czy jednak te ostatnie działają na nas tak samo, jak oglądanie krajobrazu "na żywo"? Okazuje się, że nie...
Przyjazny środowisku filtr powietrza o niespotykanych właściwościach
16 stycznia 2017, 12:40Naukowcy z Uniwersytetu Stanowego Waszyngtonu opracowali sojowy filtr powietrza, który wychwytuje tlenek węgla czy formaldehyd (dotychczasowe filtry tego nie potrafiły).
Wielkie modele językowe (LLM) generują język podobnie jak ludzie
15 maja 2025, 08:33Naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego i Allen Institute for AI ze zdumieniem zauważyli, że wielkie modele językowe (LLM) – takie jak używane np. przez ChatGPT – generalizują wzorce językowe podobnie jak ludzie, poprzez analogie a nie ścisłe trzymanie się zasad. Badacze postanowili sprawdzić, na ile prawdziwe jest powszechnie panujące przekonanie, że LLM generują swoje wypowiedzi na podstawie obowiązujących zasad, które wydedukował z danych treningowych. Tymczasem okazało się, że – podobnie jak ludzie – modele językowe posługują się przykładami i analogiami podczas tworzenia nieznanych sobie słów.
Soczewki z kwasem hialuronowym
10 lipca 2008, 10:40Naukowcy cały czas pracują nad ulepszeniem soczewek kontaktowych. Niedawno opracowano soczewki z wbudowanymi czujnikami, co pozwala mierzyć ciśnienie w gałce ocznej, a więc monitorować np. rozwój jaskry. Teraz udało się wytypować lepszą substancję nawilżającą. Zapobiega to zespołowi suchego oka, a w dodatku mamy do czynienia ze związkiem naturalnie występującym w organizmie człowieka: kwasem hialuronowym (Biomaterials).
Rekordowo długie pożeranie gwiazdy przez czarną dziurę
8 lutego 2017, 07:38Czarna dziura tak długo rozrywa i pochłania gwiazdę, że ustanowiła nowy rekord. Jak mówią naukowcy, którzy pracowali pod kierunkiem Danchenga Lina z University of New Hampshire, proces niszczenia gwiazdy przez siły pływowe czarnej dziury trwa 10-krotnie dłużej niż dotychczas obserwowane zjawiska tego typu.
Dźwiękowa komunikacja między roślinami a zwierzętami
17 lipca 2025, 08:05Ćmy decydują o tym, gdzie złożyć jaja na podstawie... dźwięków wydawanych przez rośliny – donoszą naukowcy z Uniwersytetu w Tel Awiwie. Okazuje się zatem, że nie tylko rośliny modyfikują swoje zachowanie, odbierając dźwięki wydawane przez owady – o czym pisaliśmy niedawno – ale również zwierzęta reagują na dźwięki wydawane przez rośliny. I podejmują na tej podstawie jedne z najważniejszych decyzji w ich życiu.
Wąż jak spaghetti
4 sierpnia 2008, 08:38Blair Hedges, biolog ewolucyjny z Uniwersytetu Stanowego Penyslwanii, który specjalizuje się w wynajdywaniu rekordowo małych płazów i gadów, odkrył na Barbadosie najmniejszego węża świata (żabę i jaszczurkę wytropił także na Karaibach). Dorosłe osobniki osiągają rozmiary 10-centymetrowej nitki spaghetti. Nic dziwnego, że przy kurczących się wskutek rozwoju rolnictwa i budownictwa habitatach przedstawicieli tego gatunku łatwo przeoczyć...
Dzikie słonie śpią najkrócej ze wszystkich lądowych ssaków
2 marca 2017, 10:59Dzikie słonie afrykańskie śpią najkrócej ze wszystkich lądowych ssaków.
Wewnętrzne jądro Ziemi powstało dzięki węglowi? Badania rzucają nowe światło na skład jądra
5 września 2025, 11:14Jądro wewnętrzne Ziemi, sztywne bogate w żelazo ciało stałe o średnicy 1250 kilometrów powoli rośnie, w miarę jak płynne jądro zewnętrzne ochładza się i krystalizuje. Specjaliści od dawna nie mogą dość do porozumienia, kiedy rozpoczął się ten proces. Jedni uważają, że trwa on od ponad 2 miliardów lat, zdaniem innych to proces stosunkowo niedawny, liczący sobie nie więcej niż pół miliarda lat. Badań nie ułatwia fakt, że nie wystarczy po prostu stwierdzić, kiedy materiał jądra schłodził się na tyle, by skrystalizować.
